Câu hỏi cốt lõi của lòng tự trắc ẩn là “Tôi cần gì ngay bây giờ?”, và cụ thể hơn là “Tôi cần điều gì để làm giảm bớt nỗi đau của mình?” Câu trả lời cho câu hỏi này thay đổi tùy theo hoàn cảnh. Đôi khi điều chúng ta cần là chấp nhận những điều không hoàn hảo của chính mình, yêu thương bản thân như hiện tại. Nhưng điều đó không có nghĩa là chúng ta nhất thiết phải giữ nguyên tình trạng như hiện tại. Nếu một đàn gia súc đang lao về phía bạn, đây không phải là lúc để bạn chấp nhận bản thân mình, mà là lúc bạn cần hành động. Hầu hết mọi người nghĩ lòng trắc ẩn với bản thân là sự mềm mại và dịu dàng, nhưng lòng trắc ẩn có thể vừa mãnh liệt vừa dịu dàng.
Lòng trắc ẩn dịu dàng bao gồm việc “ở bên” chính mình theo cách chấp nhận: an ủi bản thân, trấn an bản thân rằng chúng ta không đơn độc và hiện diện với nỗi đau của mình. Lòng từ bi mãnh liệt liên quan đến việc “hành động trong thế giới” để giảm bớt đau khổ. Nó có xu hướng liên quan đến việc bảo vệ, cung cấp và thúc đẩy bản thân. Đôi khi chúng ta cần phải đứng lên và nói “Không”, vạch ra ranh giới hoặc chống lại sự bất công. Hoặc chúng ta có thể cần phải nói “Có” với chính mình, làm những gì cần thiết để được hạnh phúc thay vì đặt nhu cầu của mình phụ thuộc vào nhu cầu của người khác. Và nếu chúng ta mắc kẹt trong một tình huống xấu hoặc những thói quen có hại, điều đó có nghĩa là chúng ta phải làm điều gì đó khác biệt. Không phải vì chúng ta không xứng đáng được chấp nhận như con người mình đang là; mà bởi vì ta thực sự quan tâm đến chính mình.
Nếu lòng từ bi dịu dàng được ẩn dụ giống như người cha, người mẹ dỗ dành đứa con đang khóc của mình, thì lòng từ bi mãnh liệt giống như Gấu mẹ – thể hiện sự hung dữ để bảo vệ đàn con của mình khi bị đe dọa, hoặc bắt cá để cho chúng ăn hoặc di chuyển chúng đến một lãnh thổ mới có nguồn tài nguyên tốt hơn. Cũng giống như sự dịu dàng có thể hướng vào bên trong để chúng ta nuôi dưỡng và chăm sóc bản thân, năng lượng mãnh liệt của Gấu Mẹ cũng có thể hướng vào bên trong để giúp chúng ta đứng lên bảo vệ chính mình. Điều thiết yếu là giống như âm và dương, hai mặt của lòng từ bi này được cân bằng và hòa nhập để chúng ta trở nên trọn vẹn. Khi cả hai mặt âm và dương của lòng từ bi đều hiện diện, tình yêu thương và sự quan tâm chân thật sẽ được sử dụng để chuyển hóa bản thân và thế giới xung quanh chúng ta.
Tác giả: Tiến sỹ Kristin Neff
Dịch & Biên tập: Quỳnh Anh – VCP Tâm lý học Tâm thức Việt Nam
Tìm hiểu thêm những bài viết về Lòng trắc ẩn tại đây
