1. TRẦM CẢM LÀ GÌ ?
Trầm cảm là một rối loạn tâm trạng gây ra cảm giác buồn bã và mất hứng thú dai dẳng. Còn được gọi là rối loạn trầm cảm hoặc trầm cảm lâm sàng, nó ảnh hưởng đến cách bạn cảm nhận, suy nghĩ và cư xử có thể dẫn đến nhiều vấn đề về cảm xúc và thể chất. Bạn có thể gặp khó khăn khi thực hiện các hoạt động bình thường hàng ngày và đôi khi bạn có thể cảm thấy như thể cuộc sống không đáng sống. Không chỉ là một cơn buồn, trầm cảm không phải là một điểm yếu và bạn không thể đơn giản là “thoát khỏi” nó. Trầm cảm có thể cần điều trị lâu dài nhưng đừng nản lòng. Hầu hết những người bị trầm cảm cảm thấy tốt hơn khi dùng thuốc, liệu pháp tâm lý hoặc cả hai
2. TRIỆU CHỨNG
2.1. Triệu chứng thông thường
Mặc dù trầm cảm có thể chỉ xảy ra một lần trong đời nhưng mọi người thường có nhiều giai đoạn. Trong các giai đoạn này, các triệu chứng xảy ra gần như cả ngày, gần như hàng ngày và có thể bao gồm:
- Cảm giác buồn bã, đẫm nước mắt, trống rỗng hoặc vô vọng
- Những cơn giận dữ bùng phát, cáu kỉnh hoặc thất vọng, thậm chí chỉ vì những vấn đề nhỏ nhặt
- Mất hứng thú hoặc niềm vui trong hầu hết hoặc tất cả các hoạt động bình thường, chẳng hạn như tình dục, sở thích hoặc thể thao
- Rối loạn giấc ngủ, bao gồm mất ngủ hoặc ngủ quá nhiều
- Mệt mỏi và thiếu năng lượng, vì vậy ngay cả những nhiệm vụ nhỏ cũng cần nỗ lực hơn
- Giảm sự thèm ăn và giảm cân hoặc tăng cảm giác thèm ăn và tăng cân
- Lo lắng, kích động hoặc bồn chồn
- Chậm suy nghĩ, nói hoặc cử động cơ thể
- Cảm giác vô dụng hoặc tội lỗi, ám ảnh về những thất bại trong quá khứ hoặc tự trách mình
- Rắc rối suy nghĩ, tập trung, đưa ra quyết định và ghi nhớ mọi thứ
- Những suy nghĩ thường xuyên hoặc tái diễn về cái chết, ý nghĩ tự tử, cố gắng tự tử hoặc tự tử
- Các vấn đề về thể chất không giải thích được, chẳng hạn như đau lưng hoặc đau đầu • Đối với nhiều người bị trầm cảm, các triệu chứng thường nghiêm trọng đến mức gây ra những vấn đề đáng chú ý trong các hoạt động hàng ngày, chẳng hạn như công việc, trường học, hoạt động xã hội hoặc các mối quan hệ với người khác. Một số người có thể cảm thấy đau khổ hoặc bất hạnh mà không thực sự biết tại sao.
2.2. Triệu chứng trầm cảm ở trẻ em và thanh thiếu niên
Các dấu hiệu và triệu chứng trầm cảm phổ biến ở trẻ em và thanh thiếu niên cũng tương tự như ở người lớn, nhưng có thể có một số khác biệt.
- Ở trẻ nhỏ hơn, các triệu chứng trầm cảm có thể bao gồm buồn bã, cáu kỉnh, đeo bám, lo lắng, đau nhức, không chịu đi học hoặc nhẹ cân.
- Ở thanh thiếu niên, các triệu chứng có thể bao gồm buồn bã, cáu kỉnh, cảm thấy tiêu cực và vô dụng, tức giận, học kém đi, cảm thấy bị hiểu lầm và cực kỳ nhạy cảm, sử dụng thuốc kích thích hoặc rượu, ăn hoặc ngủ quá nhiều, tự làm hại bản thân, mất hứng thú trong các hoạt động bình thường và tránh giao tiếp xã hội.
2.3. Triệu chứng trầm cảm ở người lớn tuổi:
Trầm cảm không phải là một phần bình thường của tuổi già và không bao giờ được xem nhẹ. Thật không may, trầm cảm thường không được chẩn đoán và điều trị ở người lớn tuổi, và họ có thể cảm thấy miễn cưỡng tìm kiếm sự giúp đỡ. Các triệu chứng trầm cảm có thể khác hoặc ít rõ ràng hơn ở người lớn tuổi, chẳng hạn như:
- Trí nhớ khó khăn hoặc thay đổi tính cách;
- Đau nhức hoặc đau đớn về thể xác;
- Mệt mỏi, chán ăn, khó ngủ hoặc mất hứng thú với tình dục — không phải do bệnh lý hoặc thuốc gây ra;
- Thường muốn ở nhà hơn là ra ngoài giao lưu hoặc làm những điều mới;
- Suy nghĩ hoặc cảm xúc tự tử, đặc biệt là ở những người đàn ông lớn tuổi
3. NGUYÊN NHÂN
Mặc dù không có nguyên nhân duy nhất gây ra trầm cảm, nhưng hầu hết các chuyên gia tin rằng có sự kết hợp của các yếu tố sinh học, xã hội và tâm lý góp phần gây ra nguy cơ trầm cảm.
- Về mặt sinh học:
- Di truyền hoặc tiền sử gia đình bị trầm cảm
- Các tình trạng sức khỏe như tiểu đường, bệnh tim hoặc rối loạn tuyến giáp
- Những thay đổi nội tiết tố xảy ra trong suốt cuộc đời, chẳng hạn như mang thai và mãn kinh.
- Những thay đổi về chất hóa học trong não, đặc biệt là sự gián đoạn trong các chất dẫn truyền thần kinh như serotonin. Serotinin đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh nhiều chức năng của cơ thể, bao gồm tâm trạng, giấc ngủ và sự thèm ăn. Chất này có vai trò đặc biệt quan trọng trong bệnh trầm cảm.
- Về mặt xã hội: Các sự kiện cuộc sống căng thẳng và sang chấn về mặt xã hội, thiếu thốn các nguồn lực như thực phẩm, nhà ở và chăm sóc sức khỏe cũng như thiếu hỗ trợ xã hội đều góp phần gây ra nguy cơ trầm cảm.
Về mặt tâm lý: chúng ta nghĩ về cách những suy nghĩ tiêu cực và hành vi đối phó có vấn đề, chẳng hạn như trốn tránh và sử dụng chất kích thích, làm tăng tính dễ bị trầm cảm của chúng ta.
4. CÁC YẾU TỐ RỦI RO
Trầm cảm thường bắt đầu ở lứa tuổi thanh thiếu niên, độ tuổi 20 hoặc 30, nhưng nó có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Nhiều phụ nữ được chẩn đoán mắc bệnh trầm cảm hơn nam giới, nhưng điều này có thể một phần là do phụ nữ có nhiều khả năng tìm cách điều trị hơn.
Các yếu tố dường như làm tăng nguy cơ phát triển hoặc gây ra trầm cảm bao gồm:
- Một số đặc điểm tính cách, chẳng hạn như lòng tự trọng thấp và quá phụ thuộc, tự phê bình hoặc bi quan
- Các sự kiện đau thương hoặc căng thẳng, chẳng hạn như lạm dụng thể chất hoặc tình dục, cái chết hoặc mất mát của người thân, một mối quan hệ khó khăn hoặc các vấn đề tài chính
- Người thân cùng huyết thống có tiền sử trầm cảm, rối loạn lưỡng cực, nghiện rượu hoặc tự tử
- Là đồng tính nữ, đồng tính nam, song tính hoặc chuyển giới, hoặc có sự khác biệt trong quá trình phát triển của cơ quan sinh dục không rõ ràng là nam hay nữ (liên giới tính) trong một tình huống không được hỗ trợ
- Tiền sử rối loạn sức khỏe tâm thần khác, chẳng hạn như rối loạn lo âu, rối loạn ăn uống hoặc rối loạn căng thẳng sau chấn thương
- Lạm dụng rượu hoặc thuốc giải trí
- Bệnh nghiêm trọng hoặc mãn tính, bao gồm ung thư, đột quỵ, đau mãn tính hoặc bệnh tim
- Một số loại thuốc, chẳng hạn như một số loại thuốc cao huyết áp hoặc thuốc ngủ (hãy nói chuyện với bác sĩ trước khi dừng bất kỳ loại thuốc nào.
5. BIẾN CHỨNG
Trầm cảm là một chứng rối loạn nghiêm trọng có thể gây ra hậu quả khủng khiếp cho bạn và gia đình bạn. Trầm cảm thường trở nên tồi tệ hơn nếu không được điều trị, dẫn đến các vấn đề về cảm xúc, hành vi và sức khỏe ảnh hưởng đến mọi lĩnh vực trong cuộc sống của bạn. Ví dụ về các biến chứng liên quan đến trầm cảm bao gồm:
- Thừa cân hoặc béo phì, có thể dẫn đến bệnh tim và tiểu đường
- Đau hoặc bệnh tật
- Lạm dụng rượu hoặc ma túy
- Lo lắng, rối loạn hoảng sợ hoặc ám ảnh xã hội
- Xung đột gia đình, khó khăn trong mối quan hệ và các vấn đề trong công việc hoặc trường học
- Cách ly xã hội
- Cảm giác tự tử, cố gắng tự tử hoặc tự sát
6. PHÒNG NGỪA
Không có cách nào chắc chắn để ngăn ngừa trầm cảm. Tuy nhiên, những chiến lược này có thể hữu ích
- Thực hiện các bước để kiểm soát căng thẳng, để tăng khả năng phục hồi và nâng cao lòng tự trọng của bạn.
- Hãy liên hệ với gia đình và bạn bè, đặc biệt là trong thời điểm khủng hoảng, để giúp bạn vượt qua những giai đoạn khó khăn.
- Điều trị ngay khi có dấu hiệu sớm nhất của vấn đề để giúp ngăn ngừa trầm cảm trở nên tồi tệ hơn
- .Cân nhắc việc điều trị duy trì lâu dài để giúp ngăn ngừa các triệu chứng tái phát.
Biên dịch: Khuê Võ
Nguồn: https://www.mayoclinic.org/
——–
VCP – Tâm lý học tâm thức Việt Nam
- Hotline/Zalo: 0917098001
- Fanpage: https://www.facebook.com/vcpvietnam
- Email: tamlyhoctamthuc.vn@gmail.com
- Website: tamlyhocvn.com
